WCAG 5.2.1: Poziom zgodności
Wprowadzenie do Poziomów Zgodności WCAG
Wytyczne dla dostępności treści internetowych (WCAG) 2.0 i 2.1 definiują trzy poziomy zgodności: A (najniższy), AA (średni) i AAA (najwyższy). Poziom zgodności to deklaracja, która informuje o stopniu, w jakim dana strona internetowa lub aplikacja spełnia kryteria sukcesu WCAG. Wybór i prawidłowe zadeklarowanie poziomu zgodności jest fundamentalne dla komunikacji o dostępności produktu cyfrowego.
Kryterium „Poziom zgodności” odnosi się do piątego z pięciu wymagań dotyczących zgodności WCAG. Aby móc w ogóle zadeklarować zgodność z WCAG, należy spełnić wszystkie pięć wymagań, a jednym z nich jest właśnie spełnienie kryteriów sukcesu na określonym poziomie (A, AA lub AAA).
Czym są poziomy zgodności?
Poziomy zgodności są hierarchiczne:
- Poziom A (Minimum): Obejmuje podstawowe, krytyczne bariery dostępności, które uniemożliwiają wielu użytkownikom dostęp do treści. Spełnienie tego poziomu jest absolutnym minimum.
- Poziom AA (Optymalny dla większości): Zawiera wszystkie kryteria poziomu A, a także dodatkowe kryteria, które eliminują powszechne i znaczące bariery. Jest to najczęściej rekomendowany poziom zgodności i często wymagany przez przepisy prawne.
- Poziom AAA (Zaawansowany): Obejmuje wszystkie kryteria poziomów A i AA oraz najbardziej zaawansowane kryteria sukcesu, które dotyczą szerszego zakresu potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Osiągnięcie tego poziomu dla całej witryny może być trudne lub niemożliwe dla niektórych treści, dlatego zazwyczaj dotyczy tylko wybranych, kluczowych fragmentów.
Dlaczego Poziom Zgodności jest ważny?
Deklaracja poziomu zgodności WCAG ma kluczowe znaczenie z kilku powodów:
- Dla użytkowników: Umożliwia osobom z niepełnosprawnościami i użytkownikom technologii wspomagających przewidzenie, jak dostępna będzie strona. Pomaga im zdecydować, czy będą w stanie efektywnie korzystać z danej treści.
- Dla twórców i organizacji: Stanowi jasny cel do osiągnięcia w procesie projektowania i rozwijania stron internetowych. Pomaga w planowaniu prac, budżetowaniu i ocenie postępów. Jest to również wymóg prawny w wielu krajach i regionach, np. w Unii Europejskiej, gdzie ustawa o dostępności cyfrowej wymaga poziomu AA dla stron i aplikacji podmiotów publicznych.
- Dla oceny i audytu: Umożliwia niezależnym audytorom i narzędziom do testowania dostępności precyzyjną ocenę zgodności witryny z określonymi standardami.
- Dla reputacji: Firmy i organizacje, które świadomie dążą do osiągnięcia wysokiego poziomu dostępności, budują pozytywny wizerunek i pokazują zaangażowanie w inkluzję społeczną.
Wymagania dotyczące Poziomu Zgodności
Aby zadeklarować zgodność z WCAG na określonym poziomie (A, AA lub AAA), należy spełnić wszystkie kryteria sukcesu tego poziomu (i niższych) dla wszystkich stron internetowych objętych deklaracją. Pamiętaj, że deklaracja zgodności musi spełniać pięć wymagań WCAG:
- Pełne strony: Zgodność dotyczy pełnych stron, a nie tylko ich fragmentów.
- Pełne procesy: Jeśli strona jest częścią procesu (np. rezerwacja, rejestracja), wszystkie etapy procesu muszą być zgodne.
- Brak przeszkód: Żadna technologia wyłączająca dostępność nie może uniemożliwiać dostępu do treści.
- Obsługiwane technologie: Technologie użyte do stworzenia strony muszą być obsługiwane przez dostępne przeglądarki i technologie wspomagające.
- Poziom zgodności: Deklarowany poziom (A, AA, AAA) musi być w pełni spełniony.
Jak wybrać odpowiedni poziom?
- Poziom A: Jest to punkt wyjścia. Wszystkie strony powinny dążyć do spełnienia tego poziomu, aby zapewnić podstawową użyteczność.
- Poziom AA: Jest to standard branżowy i najczęściej rekomendowany poziom. Osiągnięcie poziomu AA sprawia, że strona jest dostępna dla szerokiego grona użytkowników z różnymi niepełnosprawnościami, jednocześnie będąc realistycznym celem dla większości projektów. Wiele przepisów prawnych wymaga zgodności z poziomem AA.
- Poziom AAA: Ten poziom jest ambitny i może być trudny do osiągnięcia dla całej witryny. Czasami niemożliwe jest spełnienie wszystkich kryteriów AAA dla niektórych rodzajów treści (np. kryterium kontrastu dla logo marki). Rozważ stosowanie AAA dla specyficznych, krytycznych komponentów lub stron, ale bądź ostrożny z deklarowaniem AAA dla całej witryny.
Praktyczne wskazówki dotyczące deklarowania zgodności
Aby prawidłowo zadeklarować zgodność z WCAG, należy opublikować oświadczenie o dostępności (często na dedykowanej podstronie). Oświadczenie to powinno zawierać następujące informacje:
- Data oświadczenia: Kiedy ostatni raz oceniono i zaktualizowano dostępność.
- Deklarowany poziom zgodności: np. „Zgodność z WCAG 2.1 Poziom AA”.
- Wersja WCAG: np. WCAG 2.0 lub WCAG 2.1.
- Adres URL: Dokładny adres URL lub zakres stron, których dotyczy deklaracja.
- Technologie: Lista technologii, na których opiera się strona (np. HTML, CSS, JavaScript) i które zostały uznane za „obsługiwane przez technologie wspomagające”.
- Wykluczenia (jeśli istnieją): Jeśli istnieją części strony, które nie spełniają deklarowanego poziomu (np. treści od zewnętrznych dostawców, archiwalne dokumenty), należy to jasno określić.
- Informacje kontaktowe: Sposób zgłaszania problemów z dostępnością.
- Informacje o metodzie oceny: Czy ocena była samodzielna, czy wykonana przez zewnętrznego eksperta.
Przykład poprawnego oświadczenia (fragment)
<!DOCTYPE html>
<html lang="pl">
<head>
<meta charset="UTF-8">
<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0">
<title>Oświadczenie o Dostępności - Moja Strona</title>
</head>
<body>
<header>
<h1>Oświadczenie o Dostępności</h1>
</header>
<main>
<p>Niniejsze oświadczenie dotyczy strony internetowej <a href="https://www.mojastrona.pl">www.mojastrona.pl</a>.</p>
<p>Data sporządzenia oświadczenia: <strong>2023-10-27</strong>.</p>
<p>Strona internetowa jest <strong>zgodna z Wytycznymi dla Dostępności Treści Internetowych (WCAG 2.1) na poziomie AA</strong>.</p>
<p>Wykorzystane technologie:</p>
<ul>
<li>HTML5</li>
<li>CSS3</li>
<li>JavaScript</li>
</ul>
<p>... (pozostałe informacje zgodnie z listą powyżej) ...</p>
</main>
<footer>
<p>© 2023 Moja Firma. Wszelkie prawa zastrzeżone.</p>
</footer>
</body>
</html>Przykładowe umieszczenie linku do oświadczenia w stopce strony
<!DOCTYPE html>
<html lang="pl">
<head>
<meta charset="UTF-8">
<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0">
<title>Przykładowa Strona</title>
</head>
<body>
<header>
<h1>Główna Treść Strony</h1>
</header>
<main>
<p>Tutaj znajduje się główna zawartość strony.</p>
</main>
<footer>
<nav aria-label="Stopka">
<ul>
<li><a href="/polityka-prywatnosci">Polityka prywatności</a></li>
<li><a href="/mapa-strony">Mapa strony</a></li>
<li><strong><a href="/oswiadczenie-o-dostepnosci">Oświadczenie o dostępności</a></strong></li>
</ul>
</nav>
<p>© 2023 Moja Strona.</p>
</footer>
</body>
</html>Najlepsze praktyki i typowe błędy
Najlepsze praktyki:
- Regularne audyty: Dostępność to proces ciągły. Regularnie audytuj swoją stronę, aby upewnić się, że utrzymuje deklarowany poziom zgodności.
- Testowanie z użytkownikami: Angażuj osoby z niepełnosprawnościami w proces testowania, aby uzyskać realną informację zwrotną.
- Zintegrowana dostępność: Włącz zasady dostępności na każdym etapie cyklu życia projektu – od koncepcji, przez projektowanie, rozwój, aż po utrzymanie.
- Dokumentacja: Prowadź szczegółową dokumentację dotyczącą podjętych działań w celu poprawy dostępności.
- Szkolenia: Zapewnij szkolenia dla swojego zespołu (projektanci, deweloperzy, twórcy treści) w zakresie dostępności.
Typowe błędy i pułapki:
- Deklarowanie zgodności bez pełnego audytu: Powszechnym błędem jest deklarowanie zgodności na podstawie fragmentarycznych testów lub bez zrozumienia wszystkich kryteriów sukcesu.
- Deklarowanie AAA dla całej witryny: To jest często nierealne i może prowadzić do fałszywych deklaracji. Lepszym podejściem jest deklarowanie AA i ewentualne wskazanie, że pewne elementy spełniają również AAA.
- Brak aktualizacji oświadczenia: Oświadczenie o dostępności powinno być aktualizowane po każdej większej zmianie na stronie.
- Niejasne wykluczenia: Jeśli pewne części witryny nie są zgodne (np. zewnętrzne wideo bez napisów), należy to jasno zaznaczyć w oświadczeniu.
- Skupienie się tylko na narzędziach automatycznych: Narzędzia automatyczne są pomocne, ale nie wykrywają wszystkich problemów z dostępnością. Ręczne testowanie i testowanie z użytkownikami są niezbędne.