WCAG 2.2.3: Brak limitów czasowych

Wprowadzenie do WCAG 2.2.3: Brak limitów czasowych

Kryterium sukcesu WCAG 2.2.3, znane jako „Brak limitów czasowych” (No Timing), jest częścią wytycznych dostępności treści internetowych (WCAG) na poziomie AAA. Jego głównym celem jest zapewnienie, że użytkownicy mają wystarczająco dużo czasu na czytanie i interakcję z treścią, bez presji wynikającej z narzuconych limitów czasowych.

W praktyce oznacza to, że treść nie powinna wymagać interakcji ograniczonej czasowo, chyba że jest to absolutnie niezbędne dla jej funkcji. Użytkownicy powinni mieć możliwość działania we własnym tempie, co jest kluczowe dla szerokiego grona osób z różnymi potrzebami.

Dlaczego jest to ważne? (Wpływ na dostępność)

Limity czasowe, takie jak automatyczne przekierowania, liczniki czasu do wysłania formularza, czy sesje wygasające bez ostrzeżenia, mogą stanowić poważną barierę dla wielu użytkowników:

• Użytkownicy z niepełnosprawnościami poznawczymi: Potrzebują więcej czasu na przetwarzanie informacji, czytanie i podejmowanie decyzji. Presja czasu może prowadzić do stresu, błędów i frustracji.
• Użytkownicy z niepełnosprawnościami ruchowymi: Mogą potrzebować więcej czasu na precyzyjne interakcje, takie jak klikanie linków, wypełnianie pól formularza lub korzystanie z alternatywnych metod wprowadzania danych.
• Osoby z niską wizją lub niewidome: Korzystające z czytników ekranu mogą potrzebować więcej czasu na przesłuchanie i zrozumienie treści, zwłaszcza skomplikowanych układów lub długich tekstów.
• Użytkownicy z trudnościami w czytaniu: W tym osoby z dysleksją, lub ci, którzy czytają w obcym języku, mogą potrzebować więcej czasu na przetworzenie tekstu.
• Użytkownicy w sytuacjach stresowych lub rozpraszających: Niezależnie od niepełnosprawności, każdy może znaleźć się w sytuacji, która wymaga więcej czasu na interakcję (np. korzystanie z wolnego połączenia internetowego, obsługa treści podczas multitaskingu).

Eliminacja limitów czasowych zwiększa inkluzywność, redukuje stres i pozwala użytkownikom na skuteczne wykonanie zadań, niezależnie od ich umiejętności czy okoliczności.

Wymagania kryterium sukcesu (WCAG 2.2.3)

Kryterium 2.2.3 „Brak limitów czasowych” jest bardzo restrykcyjne i wymaga, aby treść nie posiadała żadnych ograniczeń czasowych, chyba że czas jest niezbędny. Termin „niezbędny” w kontekście WCAG oznacza, że:

• Usunięcie ograniczenia czasowego fundamentalnie zmieniłoby informacje lub funkcjonalność treści, i nie można osiągnąć tej samej informacji lub funkcjonalności w inny sposób.

Oznacza to, że wszelkie limity czasowe są dozwolone tylko wtedy, gdy są absolutnie kluczowe dla funkcjonowania treści (np. wydarzenia transmitowane na żywo, aukcje online z odliczaniem do zakończenia). W większości typowych interakcji webowych limity czasowe nie są niezbędne.

Jeśli limit czasowy jest niezbędny, należy również spełnić wymagania kryterium 2.2.1 „Możliwość dostosowania czasu”, które przewiduje mechanizmy kontroli limitów czasowych (możliwość wydłużenia, dostosowania lub wyłączenia). Jednak dla poziomu AAA, celem jest unikanie jakichkolwiek limitów czasowych, chyba że są one ściśle niezbędne.

Praktyczne wytyczne dla zgodności

Aby spełnić kryterium 2.2.3, należy podjąć następujące kroki:

• Unikaj limitów czasowych: Dąż do projektowania interfejsów, które nie narzucają żadnych limitów czasowych na interakcje użytkownika.
• Daj kontrolę użytkownikowi: Jeśli jakaś funkcjonalność ma element „czasowy” (np. animacje, carousels), zapewnij pełną kontrolę użytkownikowi – możliwość pauzy, zatrzymania, przewijania do przodu/tyłu.
• Rozważ długoterminowe sesje: W przypadku sesji użytkownika, zapewnij bardzo długi czas trwania sesji lub mechanizm automatycznego przedłużania sesji w tle, tak aby użytkownik nie musiał się martwić o jej wygaśnięcie podczas interakcji. Jeśli sesja musi wygasnąć, poinformuj o tym z dużym wyprzedzeniem i daj możliwość przedłużenia. (Należy pamiętać, że nawet te mechanizmy są lepszym dopasowaniem do 2.2.1 niż do 2.2.3, które dąży do braku limitów w ogóle).
• Brak automatycznych przekierowań po czasie: Strony nie powinny automatycznie przekierowywać użytkownika po określonym czasie bez jego interwencji.
• Formularze bez odliczania: Formularze nie powinny mieć liczników czasu, po których są automatycznie wysyłane lub resetowane.
• Ostrożność z multimediami: Multimedialne treści (wideo, audio) często mają element czasowy, ale to użytkownik powinien mieć pełną kontrolę nad ich odtwarzaniem (pauza, stop, przewijanie).

Przykłady

Poprawne implementacje (zgodne z WCAG 2.2.3)

Poniższe przykłady pokazują, jak projektować treści bez narzuconych limitów czasowych.

<form action="/submit" method="post">
  <label for="name">Imię:</label>
  <input type="text" id="name" name="name">

  <label for="email">Email:</label>
  <input type="email" id="email" name="email">

  <label for="message">Wiadomość:</label>
  <textarea id="message" name="message" rows="5"></textarea>

  <button type="submit">Wyślij</button>
</form>

<div class="gallery">
  <button class="prev" aria-label="Poprzednie zdjęcie">&lt;</button>
  <img src="image1.jpg" alt="Opis zdjęcia 1" id="current-image">
  <button class="next" aria-label="Następne zdjęcie">&gt;</button>
</div>

<script>
  const images = ['image1.jpg', 'image2.jpg', 'image3.jpg'];
  let currentIndex = 0;
  const imgElement = document.getElementById('current-image');

  document.querySelector('.prev').addEventListener('click', () => {
    currentIndex = (currentIndex - 1 + images.length) % images.length;
    imgElement.src = images[currentIndex];
  });

  document.querySelector('.next').addEventListener('click', () => {
    currentIndex = (currentIndex + 1) % images.length;
    imgElement.src = images[currentIndex];
  });
</script>

Niepoprawne implementacje (niezgodne z WCAG 2.2.3)

Poniższe przykłady przedstawiają typowe naruszenia kryterium 2.2.3.

<form action="/submit" method="post">
  <p>Masz <span id="countdown">60</span> sekund na wypełnienie formularza.</p>
  <label for="question1">Pytanie 1:</label>
  <input type="text" id="question1" name="question1">
  <button type="submit">Wyślij</button>
</form>

<script>
  let timeLeft = 60;
  const countdownElement = document.getElementById('countdown');
  const form = document.querySelector('form');

  const timer = setInterval(() => {
    timeLeft--;
    countdownElement.textContent = timeLeft;
    if (timeLeft <= 0) {
      clearInterval(timer);
      alert('Czas minął! Formularz zostanie wysłany automatycznie.');
      form.submit();
    }
  }, 1000);
</script>

<div class="carousel">
  <img src="image1.jpg" alt="Opis zdjęcia 1" id="carousel-image">
</div>

<script>
  const carouselImages = ['image1.jpg', 'image2.jpg', 'image3.jpg'];
  let currentCarouselIndex = 0;
  const carouselImgElement = document.getElementById('carousel-image');

  setInterval(() => {
    currentCarouselIndex = (currentCarouselIndex + 1) % carouselImages.length;
    carouselImgElement.src = carouselImages[currentCarouselIndex];
  }, 5000); // Zmiana co 5 sekund bez kontroli użytkownika
</script>

Najlepsze praktyki i typowe pułapki

Najlepsze praktyki

• Projektowanie od początku bez limitów: Najlepszym podejściem jest unikanie limitów czasowych już na etapie projektowania interfejsu.
• Zapewnienie alternatyw: Jeśli jakaś funkcjonalność musi mieć element czasowy (co jest rzadkie dla 2.2.3, ale częstsze dla 2.2.1), zawsze zapewnij użytkownikowi możliwość wyłączenia, dostosowania lub znacznego wydłużenia tego limitu.
• Jasne i widoczne komunikaty: Jeśli konieczne jest zastosowanie limitu czasowego (tylko w przypadkach „niezbędnych”), zawsze informuj o tym użytkownika z wyprzedzeniem i zapewnij wyraźne opcje kontroli.
• Testowanie z użytkownikami: Regularne testy z różnymi grupami użytkowników, w tym z osobami z niepełnosprawnościami, pomogą zidentyfikować potencjalne problemy z limitami czasowymi.

Typowe pułapki

• Ukryte limity czasowe: Niektóre systemy mają domyślne limity czasowe (np. wygaśnięcie sesji po 15 minutach bez ostrzeżenia), które mogą być trudne do wykrycia przez programistów, ale stanowią dużą barierę dla użytkowników.
• Automatyczne odświeżanie/przekierowanie stron: Strony, które automatycznie odświeżają się lub przekierowują po pewnym czasie, bez żadnej kontroli ze strony użytkownika.
• Dynamiczne treści z krótkim czasem wyświetlania: Wiadomości, powiadomienia lub alerty, które znikają zbyt szybko, zanim użytkownik zdąży je przeczytać i przetworzyć.
• Animacje i karuzele bez kontroli: Elementy, które animują się lub przewijają automatycznie, bez możliwości pauzy, zatrzymania lub ręcznej nawigacji.

Podsumowanie

Kryterium WCAG 2.2.3 „Brak limitów czasowych” podkreśla fundamentalną zasadę dostępności: użytkownik powinien mieć pełną kontrolę nad swoim doświadczeniem cyfrowym. Eliminowanie niepotrzebnych ograniczeń czasowych jest kluczowe dla stworzenia środowiska, w którym każdy, niezależnie od swoich umiejętności czy okoliczności, może skutecznie i komfortowo korzystać z treści internetowych. Zapewniając użytkownikom swobodę działania we własnym tempie, budujemy bardziej inkluzywny i użyteczny internet.