WCAG 1.2.3: Audiodeskrypcja lub alternatywa medialna (nagrane wcześniej)
Wprowadzenie do kryterium WCAG 1.2.3: Audiodeskrypcja lub alternatywa medialna (nagrane wcześniej)
Kryterium sukcesu WCAG 1.2.3 „Audiodeskrypcja lub alternatywa medialna (nagrane wcześniej)” jest kluczowym elementem zapewnienia dostępności treści multimedialnych w sieci. Jest to kryterium na poziomie A, co oznacza, że jest to podstawowy wymóg dla osiągnięcia zgodności z WCAG.
Jego głównym celem jest zapewnienie, aby osoby z dysfunkcjami wzroku miały dostęp do wszystkich informacji przekazywanych wizualnie w nagranych wcześniej materiałach wideo, które są częścią zsynchronizowanych mediów (czyli mediów zawierających zarówno audio, jak i wideo).
- Audiodeskrypcja polega na słownym opisywaniu istotnych elementów wizualnych, które nie są przekazywane przez główną ścieżkę dźwiękową. Może to obejmować sceny, gesty, mimikę, tekst na ekranie, zmieniające się obiekty czy identyfikację mówców. Opis ten jest zazwyczaj wpleciony w naturalne pauzy dialogów lub, w przypadku audiodeskrypcji rozszerzonej, w specjalnie dodane pauzy.
- Alternatywa medialna to kompletny tekstowy odpowiednik całej zsynchronizowanej treści, który zawiera nie tylko transkrypcję dialogów i dźwięków, ale także pełny opis wszystkich informacji wizualnych. Stanowi to kompleksowe rozwiązanie dla osób, które nie mogą korzystać z treści wizualnych.
Kryterium to gwarantuje, że ważne informacje wizualne są dostępne dla wszystkich, niezależnie od ich zdolności wzrokowych, promując w ten sposób równy dostęp do treści edukacyjnych, informacyjnych i rozrywkowych.
Dlaczego to kryterium jest ważne?
Zapewnienie audiodeskrypcji lub alternatywy medialnej dla nagranych wcześniej treści wideo jest fundamentalne dla budowania inkluzywnego internetu. Brak tych elementów może całkowicie wykluczyć pewne grupy użytkowników z dostępu do istotnych informacji i doświadczeń.
Wpływ na dostępność
Głównym celem tego kryterium jest usunięcie barier dla osób z niepełnosprawnościami wzroku. Treści wizualne w filmach, prezentacjach czy samouczkach często zawierają kluczowe informacje, które są niezbędne do pełnego zrozumienia przekazu. Bez audiodeskrypcji lub alternatywy tekstowej, osoby niewidome i niedowidzące tracą dostęp do:
- Kontekstu wizualnego: Gesty, mimika, ruchy ciała, relacje przestrzenne między obiektami, zmiany scenerii.
- Tekstu na ekranie: Napisy, etykiety, slajdy prezentacji, które nie są czytane na głos.
- Niewerbalnej komunikacji: Emocje wyrażane przez aktorów, identyfikacja postaci.
- Istotnych szczegółów: Wyniki eksperymentów, diagramy, grafiki, które są pokazywane, ale nie opisywane werbalnie.
Grupy użytkowników, których to dotyczy
- Osoby niewidome: Potrzebują audiodeskrypcji, aby uzyskać pełen obraz tego, co dzieje się na ekranie. Bez niej wideo staje się niezrozumiałe lub pozbawione kluczowych informacji. Alternatywa medialna, w postaci pełnego opisu tekstowego, może być dla nich również niezwykle wartościowa, pozwalając na samodzielne przyswojenie całej treści w preferowany sposób.
- Osoby niedowidzące: Chociaż mogą częściowo widzieć obraz, często mają trudności z dostrzeżeniem drobnych szczegółów, tekstu na ekranie lub szybko zmieniających się scen. Audiodeskrypcja uzupełnia ich percepcję wizualną.
- Osoby z dysfunkcjami poznawczymi: Pełna alternatywa medialna w formie tekstu może ułatwić zrozumienie złożonych treści, umożliwiając przetworzenie informacji w preferowanym tempie i stylu, a także korzystanie z narzędzi wspomagających, takich jak czytniki ekranu.
- Osoby ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się: Tekstowa alternatywa medialna może być pomocna w przypadku problemów z przetwarzaniem słuchowym lub wizualnym, oferując inny kanał dostępu do informacji.
Zapewnienie audiodeskrypcji lub alternatywy medialnej jest więc nie tylko kwestią zgodności z WCAG, ale przede wszystkim wyrazem szacunku dla różnorodności użytkowników i dążenia do stworzenia truly dostępnego i inkluzywnego środowiska cyfrowego.
Kryterium sukcesu 1.2.3: Audiodeskrypcja lub alternatywa medialna (nagrane wcześniej)
Oficjalna definicja kryterium sukcesu 1.2.3 zgodnie z WCAG 2.0 i 2.1 brzmi:
„Dla wszystkich nagranych wcześniej treści wideo w zsynchronizowanych mediach należy zapewnić audiodeskrypcję lub alternatywę medialną.”
Kluczowe elementy i wymagania:
- Nagrane wcześniej treści wideo: Kryterium to dotyczy treści, które nie są transmitowane na żywo, ale zostały przygotowane i udostępnione. Nie ma zastosowania do transmisji na żywo, dla których istnieją inne kryteria (np. WCAG 1.2.4).
- Zsynchronizowane media: Oznacza to, że media składają się z dwóch lub więcej ścieżek czasowych, które są ze sobą powiązane, np. audio i wideo, gdzie jedna jest używana do prezentacji innej. Typowym przykładem jest film wideo z dialogami.
- Audiodeskrypcja: Jest to ścieżka dźwiękowa z narracją dodawaną do zsynchronizowanych mediów, aby dostarczyć informacji o treści wizualnej, która jest istotna do zrozumienia całości przekazu i nie jest już zawarta w głównej ścieżce audio. Audiodeskrypcja wplata się w naturalne pauzy dialogów lub może być rozszerzona, wstrzymując odtwarzanie wideo, aby zapewnić wystarczająco dużo czasu na opis.
- Alternatywa medialna: Jest to tekstowa alternatywa dla zsynchronizowanych mediów, która dostarcza wszystkich informacji wizualnych i dźwiękowych zawartych w nagranych wcześniej mediach. Obejmuje to transkrypcję wszystkich dialogów i dźwięków, a także pełne opisy wszystkich istotnych elementów wizualnych (np. akcje, postacie, zmiany scen, tekst na ekranie). Taka alternatywa medialna może być udostępniona jako oddzielny dokument lub strona internetowa.
Kiedy audiodeskrypcja lub alternatywa medialna nie są wymagane?
Istnieją sytuacje, w których spełnienie tego kryterium nie jest konieczne:
- Jeśli wszystkie informacje wizualne, które są kluczowe do zrozumienia treści, są już przekazywane za pośrednictwem głównej ścieżki audio. Na przykład, jeśli lektor w filmie opisuje wszystko, co dzieje się na ekranie, lub jeśli wideo jest wyłącznie statycznym obrazem z dźwiękiem, a obraz nie wnosi nowych, istotnych informacji.
W praktyce oznacza to, że twórcy treści muszą ocenić, czy istnieją znaczące informacje wizualne, które nie są dostępne dla osób niewidomych lub niedowidzących za pośrednictwem samej ścieżki audio. Jeśli takie informacje istnieją, należy zapewnić audiodeskrypcję lub pełną alternatywę medialną.
Praktyczne wytyczne dla zapewnienia zgodności
Zapewnienie zgodności z WCAG 1.2.3 wymaga zaplanowania i wdrożenia odpowiednich rozwiązań dla audiodeskrypcji lub alternatyw medialnych. Poniżej przedstawiono praktyczne wytyczne dotyczące obu opcji.
1. Audiodeskrypcja
Audiodeskrypcja (AD) to dodana ścieżka audio, która opisuje istotne elementy wizualne w filmie. Istnieją różne metody jej dostarczania:
- Standardowa (wbudowana) audiodeskrypcja: Narracja jest wplatana w naturalne pauzy pomiędzy dialogami lub ważnymi dźwiękami. Jest to najczęściej spotykana forma AD. Wymaga to starannego skryptowania i nagrania, aby opisy były zwięzłe i nie zakłócały głównej ścieżki dźwiękowej.
- Rozszerzona audiodeskrypcja: Jeśli w materiale wideo jest niewystarczająco dużo pauz, aby zmieścić wszystkie potrzebne opisy, można zastosować rozszerzoną audiodeskrypcję. Polega ona na tym, że odtwarzanie wideo jest tymczasowo wstrzymywane, aby audiodeskrypcja mogła zostać w pełni odtworzona, po czym wideo jest kontynuowane.
- Oddzielna ścieżka audio: Wiele nowoczesnych odtwarzaczy wideo pozwala na dodanie wielu ścieżek audio, które użytkownik może przełączać. Audiodeskrypcja może być jedną z takich ścieżek. Jest to preferowane rozwiązanie, ponieważ daje użytkownikowi kontrolę nad tym, czy chce słuchać AD.
Implementacja techniczna audiodeskrypcji:
Dla HTML5 <video> elementu można użyć elementu <track> z atrybutem kind="descriptions", chociaż jego wsparcie w przeglądarkach dla natywnej obsługi AD nie jest powszechne. Zazwyczaj stosuje się JavaScript lub wbudowane funkcje odtwarzaczy multimedialnych (np. YouTube, Vimeo) do zarządzania ścieżkami audiodeskrypcji.
<video controls src="moj-film.mp4">
<!-- Główna ścieżka audio w filmie -->
<track kind="descriptions" srclang="pl" label="Audiodeskrypcja" src="audiodeskrypcja-pl.vtt">
<!-- Alternatywny komunikat, jeśli przeglądarka nie obsługuje elementu video -->
<p>Twoja przeglądarka nie obsługuje odtwarzania wideo.</p>
</video>Plik .vtt dla audiodeskrypcji powinien zawierać znaczniki czasowe i tekst opisów.
WEBVTT
1
00:00:05.000 -- 00:00:08.000
[Opis: Mężczyzna w kapeluszu wchodzi do starej biblioteki.]
2
00:00:15.000 -- 00:00:19.000
[Opis: Przygląda się mapie leżącej na drewnianym stole.]
2. Alternatywa medialna
Alternatywa medialna to kompleksowy tekstowy odpowiednik całej treści wideo. Jest to szczególnie przydatne, gdy audiodeskrypcja jest trudna do zaimplementowania, lub gdy użytkownicy preferują dostęp do informacji w formie tekstowej.
- Pełny transkrypt tekstowy: Dokument tekstowy, który zawiera wszystko, co jest mówione w wideo, a także szczegółowe opisy wszystkich istotnych informacji wizualnych, wydarzeń, emocji, napisów na ekranie itp. Powinien być dostępny z poziomu strony z wideo za pomocą wyraźnego linku.
Implementacja techniczna alternatywy medialnej:
Alternatywa medialna jest zazwyczaj oddzielną stroną HTML lub dokumentem PDF, do którego prowadzi link umieszczony tuż obok odtwarzacza wideo.
<video controls src="moj-film.mp4">
<!-- ...inne ścieżki, jeśli są... -->
<p>Twoja przeglądarka nie obsługuje odtwarzania wideo.</p>
</video>
<p><a href="alternatywa-medialna-film.html">Pobierz pełną alternatywę medialną (tekstowy opis wideo)</a></p>Treść pliku alternatywa-medialna-film.html powinna być kompletna i zawierać zarówno transkrypcję audio, jak i opis wizualny.
Przykłady implementacji
Aby lepiej zrozumieć, jak stosować kryterium WCAG 1.2.3, przyjrzyjmy się konkretnym przykładom poprawnej i niepoprawnej implementacji.
Przykłady poprawne (
)
Przykład 1: Wideo z audiodeskrypcją jako osobną ścieżką audio
W tym przykładzie wideo zawiera główną ścieżkę audio i dodatkową ścieżkę audiodeskrypcji, którą użytkownik może włączyć za pomocą interfejsu odtwarzacza.
<video controls preload="metadata" width="640" height="360">
<source src="film-o-przyrodzie.mp4" type="video/mp4">
<!-- Główna ścieżka audio jest wbudowana w film -->
<!-- Ścieżka audiodeskrypcji -->
<track kind="descriptions" srclang="pl" label="Audiodeskrypcja" src="film-o-przyrodzie-ad.vtt">
<!-- Ścieżka z napisami (opcjonalnie, dla WCAG 1.2.2) -->
<track kind="captions" srclang="pl" label="Napisy dla niesłyszących" src="film-o-przyrodzie-cc.vtt">
<p>Twoja przeglądarka nie obsługuje elementu wideo. Możesz <a href="film-o-przyrodzie.mp4">pobrać film</a> lub zapoznać się z <a href="alternatywa-medialna-film-o-przyrodzie.html">pełną alternatywą medialną</a>.</p>
</video>
WEBVTT
1
00:00:03.000 -- 00:00:07.000
[Opis: Szeroki kadr przedstawia ośnieżone góry pokryte lasem iglastym. Na pierwszym planie strumień.]
2
00:00:10.000 -- 00:00:14.000
[Opis: Lis o rudym futrze skrada się cicho między drzewami, z nosem przy ziemi.]
3
00:00:20.000 -- 00:00:23.000
[Opis: Zbliżenie na lśniące oczy lisa, który zatrzymuje się i patrzy w dal.]
Przykład 2: Wideo z linkiem do pełnej alternatywy medialnej
W tym przypadku, zamiast audiodeskrypcji wbudowanej w odtwarzacz, udostępniono link do oddzielnej strony zawierającej pełny opis tekstowy całego materiału.
<h3>Samouczek: Jak zrobić chleb na zakwasie</h3>
<video controls preload="metadata" width="640" height="360">
<source src="chleb-na-zakwasie.mp4" type="video/mp4">
<p>Twoja przeglądarka nie obsługuje elementu wideo. Możesz <a href="chleb-na-zakwasie.mp4">pobrać film</a> lub zapoznać się z <a href="alternatywa-chleb.html">pełną alternatywą medialną (opis tekstowy wideo)</a>.</p>
</video>
<p>Potrzebujesz więcej informacji? <a href="alternatywa-chleb.html">Przeczytaj pełny transkrypt i opis wizualny tego samouczka</a>.</p>
Zawartość pliku alternatywa-chleb.html:
<!DOCTYPE html>
<html lang="pl">
<head>
<meta charset="UTF-8">
<title>Alternatywa Medialna: Samouczek – Jak zrobić chleb na zakwasie</title>
</head>
<body>
<h1>Alternatywa Medialna: Samouczek – Jak zrobić chleb na zakwasie</h1>
<p>Poniżej znajduje się pełny opis wideo, zawierający transkrypcję audio oraz opis wszystkich istotnych elementów wizualnych.</p>
<h2>Wprowadzenie</h2>
<p><strong>[Wizualnie: Kobieta w fartuchu stoi przy blacie kuchennym, uśmiecha się do kamery. Na blacie widać miskę z mąką.]</strong></p>
<p><strong>Lektor:</strong> Witajcie w moim samouczku, gdzie pokażę Wam, jak krok po kroku przygotować pyszny chleb na zakwasie.</p>
<h2>Składniki</h2>
<p><strong>[Wizualnie: Zbliżenie na blat, gdzie poukładane są składniki: mąka pszenna, woda, sól, aktywny zakwas w słoiku.]</strong></p>
<p><strong>Lektor:</strong> Będziemy potrzebować 500g mąki pszennej typu 750, 350ml ciepłej wody, 10g soli morskiej oraz 100g aktywnego zakwasu żytniego.</p>
<!-- ... reszta transkryptu z opisami wizualnymi ... -->
<p><a href="#top">Powrót na górę</a></p>
</body>
</html>
Przykłady niepoprawne (
)
Przykład 1: Wideo bez audiodeskrypcji lub alternatywy medialnej
Wideo przedstawia skomplikowany proces montażu mebla, ale jedynym dźwiękiem jest muzyka w tle. Instrukcje są pokazywane wizualnie, bez żadnego opisu werbalnego. Brak audiodeskrypcji lub alternatywy medialnej sprawia, że film jest bezużyteczny dla osób niewidomych.
<h3>Montaż szafy PAX – Szybki samouczek</h3>
<video controls preload="metadata" width="640" height="360">
<source src="montaz-szafy.mp4" type="video/mp4">
<!-- Brak ścieżki audiodeskrypcji -->
<p>Twoja przeglądarka nie obsługuje elementu wideo. Możesz <a href="montaz-szafy.mp4">pobrać film</a>.</p>
</video>
<!-- Brak linku do alternatywy medialnej -->
Problem: Osoba niewidoma nie jest w stanie zrozumieć procesu montażu, ponieważ wszystkie kluczowe informacje są przekazywane wyłącznie wizualnie, a dźwięk składa się tylko z muzyki. Nie ma ani audiodeskrypcji, ani pełnego opisu tekstowego, który mógłby wyjaśnić, co dzieje się na ekranie.
Przykład 2: Niewystarczająca audiodeskrypcja lub alternatywa
Wideo prezentuje wykład naukowy z wieloma wykresami i diagramami. Chociaż dostępna jest audiodeskrypcja, opisuje ona jedynie to, że „na ekranie pojawia się wykres”, nie wyjaśniając jego treści. Alternatywa medialna zawiera tylko transkrypcję dialogów, bez opisów wizualnych.
<video controls preload="metadata" width="640" height="360">
<source src="wyklad-naukowy.mp4" type="video/mp4">
<track kind="descriptions" srclang="pl" label="Audiodeskrypcja" src="wyklad-naukowy-ad-niewystarczajaca.vtt">
<p>Twoja przeglądarka nie obsługuje elementu wideo. Możesz <a href="wyklad-naukowy.mp4">pobrać film</a> lub zapoznać się z <a href="alternatywa-wyklad-niewystarczajaca.html">alternatywą tekstową</a>.</p>
</video>
WEBVTT
1
00:00:10.000 -- 00:00:12.000
[Opis: Na ekranie pojawia się wykres.]
2
00:00:25.000 -- 00:00:27.000
[Opis: Slajd zmienia się na nowy wykres.]
Problem: Audiodeskrypcja jest zbyt ogólna i nie dostarcza kluczowych informacji z wykresów. Użytkownik niewidomy wie, że jest wykres, ale nie wie, co on przedstawia. Podobnie, alternatywa tekstowa bez opisów wizualnych nie spełnia wymagań, ponieważ nie przekazuje wszystkich informacji zawartych w medium.
Najlepsze praktyki i typowe pułapki
Zapewnienie skutecznej audiodeskrypcji lub alternatywy medialnej wymaga czegoś więcej niż tylko technicznej implementacji. Poniżej przedstawiamy najlepsze praktyki i typowe błędy, których należy unikać.
Najlepsze praktyki
- Projektowanie z myślą o dostępności od samego początku: Planuj audiodeskrypcję już na etapie produkcji wideo. Możliwe jest wtedy celowe pozostawienie naturalnych pauz na opis lub nawet włączenie opisu wizualnego w główną narrację, jeśli to możliwe i nie zakłóca głównego przekazu.
- Jakość audiodeskrypcji:
- Zwięzłość i jasność: Opisy powinny być krótkie, rzeczowe i zrozumiałe. Unikaj zbędnych słów.
- Obiektywność: Opisuj to, co jest widoczne, a nie interpretuj.
- Adekwatność: Opisuj tylko te elementy wizualne, które są kluczowe dla zrozumienia treści lub kontekstu.
- Profesjonalny lektor: Głos lektora powinien być wyraźny, spokojny i dobrze zmodulowany, aby nie konkurował z główną ścieżką audio.
- Kompleksowość alternatywy medialnej: Jeśli decydujesz się na alternatywę medialną, upewnij się, że jest ona naprawdę kompleksowa. Musi zawierać transkrypcję wszystkich dialogów i dźwięków (jak napisy dla niesłyszących), ale także pełny i szczegółowy opis wszystkich istotnych informacji wizualnych.
- Widoczność i dostępność opcji: Opcje włączenia audiodeskrypcji lub link do alternatywy medialnej muszą być łatwo dostępne i widoczne dla użytkowników. Standardowe ikony lub czytelne linki tekstowe są preferowane.
- Testowanie z użytkownikami: Zawsze testuj swoje rozwiązania z rzeczywistymi użytkownikami niewidomymi lub niedowidzącymi, aby upewnić się, że audiodeskrypcja lub alternatywa medialna faktycznie spełnia ich potrzeby.
- Użycie odpowiednich technologii: Wybieraj odtwarzacze wideo i narzędzia, które natywnie wspierają audiodeskrypcję lub pozwalają na łatwe jej zintegrowanie.
Typowe pułapki
- Brak audiodeskrypcji/alternatywy: Najczęstszy błąd. Wielu twórców treści pomija ten element, ignorując potrzeby osób z niepełnosprawnościami wzroku.
- Niewystarczająca audiodeskrypcja: Dostarczenie audiodeskrypcji, która jest zbyt krótka, zbyt ogólna lub pomija kluczowe informacje wizualne. Na przykład, opisanie „na ekranie pojawia się wykres”, zamiast „Na ekranie wykres przedstawia wzrost sprzedaży o 20% w drugim kwartale”.
- Alternatywa medialna jako sam transkrypt: Udostępnianie samego transkryptu dialogów jako alternatywy medialnej jest niewystarczające. Musi on zawierać także pełne opisy wizualne.
- Niewidoczne lub trudne do znalezienia opcje: Ukrywanie przycisku audiodeskrypcji głęboko w menu odtwarzacza lub umieszczanie linku do alternatywy medialnej w mało widocznym miejscu sprawia, że jest ona praktycznie niedostępna.
- Automatycznie generowana audiodeskrypcja/transkrypcja: Chociaż technologie AI są coraz lepsze, automatycznie generowane opisy często są niedokładne, nieprecyzyjne lub pomijają niuanse, które są kluczowe dla zrozumienia. Zawsze wymagana jest edycja i weryfikacja przez człowieka.
- Brak synchronizacji: Słaba synchronizacja audiodeskrypcji z wydarzeniami wizualnymi może być dezorientująca i bezużyteczna.
Przestrzeganie tych wytycznych i unikanie typowych pułapek pomoże w tworzeniu bardziej dostępnych i inkluzywnych treści multimedialnych dla wszystkich użytkowników.
Przykład 1: Wideo z audiodeskrypcją jako osobną ścieżką audio
W tym przykładzie wideo zawiera główną ścieżkę audio i dodatkową ścieżkę audiodeskrypcji, którą użytkownik może włączyć za pomocą interfejsu odtwarzacza.
<video controls preload="metadata" width="640" height="360">
<source src="film-o-przyrodzie.mp4" type="video/mp4">
<!-- Główna ścieżka audio jest wbudowana w film -->
<!-- Ścieżka audiodeskrypcji -->
<track kind="descriptions" srclang="pl" label="Audiodeskrypcja" src="film-o-przyrodzie-ad.vtt">
<!-- Ścieżka z napisami (opcjonalnie, dla WCAG 1.2.2) -->
<track kind="captions" srclang="pl" label="Napisy dla niesłyszących" src="film-o-przyrodzie-cc.vtt">
<p>Twoja przeglądarka nie obsługuje elementu wideo. Możesz <a href="film-o-przyrodzie.mp4">pobrać film</a> lub zapoznać się z <a href="alternatywa-medialna-film-o-przyrodzie.html">pełną alternatywą medialną</a>.</p>
</video>WEBVTT
1
00:00:03.000 -- 00:00:07.000
[Opis: Szeroki kadr przedstawia ośnieżone góry pokryte lasem iglastym. Na pierwszym planie strumień.]
2
00:00:10.000 -- 00:00:14.000
[Opis: Lis o rudym futrze skrada się cicho między drzewami, z nosem przy ziemi.]
3
00:00:20.000 -- 00:00:23.000
[Opis: Zbliżenie na lśniące oczy lisa, który zatrzymuje się i patrzy w dal.]
Przykład 2: Wideo z linkiem do pełnej alternatywy medialnej
W tym przypadku, zamiast audiodeskrypcji wbudowanej w odtwarzacz, udostępniono link do oddzielnej strony zawierającej pełny opis tekstowy całego materiału.
<h3>Samouczek: Jak zrobić chleb na zakwasie</h3>
<video controls preload="metadata" width="640" height="360">
<source src="chleb-na-zakwasie.mp4" type="video/mp4">
<p>Twoja przeglądarka nie obsługuje elementu wideo. Możesz <a href="chleb-na-zakwasie.mp4">pobrać film</a> lub zapoznać się z <a href="alternatywa-chleb.html">pełną alternatywą medialną (opis tekstowy wideo)</a>.</p>
</video>
<p>Potrzebujesz więcej informacji? <a href="alternatywa-chleb.html">Przeczytaj pełny transkrypt i opis wizualny tego samouczka</a>.</p>Zawartość pliku alternatywa-chleb.html:
<!DOCTYPE html>
<html lang="pl">
<head>
<meta charset="UTF-8">
<title>Alternatywa Medialna: Samouczek – Jak zrobić chleb na zakwasie</title>
</head>
<body>
<h1>Alternatywa Medialna: Samouczek – Jak zrobić chleb na zakwasie</h1>
<p>Poniżej znajduje się pełny opis wideo, zawierający transkrypcję audio oraz opis wszystkich istotnych elementów wizualnych.</p>
<h2>Wprowadzenie</h2>
<p><strong>[Wizualnie: Kobieta w fartuchu stoi przy blacie kuchennym, uśmiecha się do kamery. Na blacie widać miskę z mąką.]</strong></p>
<p><strong>Lektor:</strong> Witajcie w moim samouczku, gdzie pokażę Wam, jak krok po kroku przygotować pyszny chleb na zakwasie.</p>
<h2>Składniki</h2>
<p><strong>[Wizualnie: Zbliżenie na blat, gdzie poukładane są składniki: mąka pszenna, woda, sól, aktywny zakwas w słoiku.]</strong></p>
<p><strong>Lektor:</strong> Będziemy potrzebować 500g mąki pszennej typu 750, 350ml ciepłej wody, 10g soli morskiej oraz 100g aktywnego zakwasu żytniego.</p>
<!-- ... reszta transkryptu z opisami wizualnymi ... -->
<p><a href="#top">Powrót na górę</a></p>
</body>
</html>Przykłady niepoprawne (
)
Przykład 1: Wideo bez audiodeskrypcji lub alternatywy medialnej
Wideo przedstawia skomplikowany proces montażu mebla, ale jedynym dźwiękiem jest muzyka w tle. Instrukcje są pokazywane wizualnie, bez żadnego opisu werbalnego. Brak audiodeskrypcji lub alternatywy medialnej sprawia, że film jest bezużyteczny dla osób niewidomych.
<h3>Montaż szafy PAX – Szybki samouczek</h3>
<video controls preload="metadata" width="640" height="360">
<source src="montaz-szafy.mp4" type="video/mp4">
<!-- Brak ścieżki audiodeskrypcji -->
<p>Twoja przeglądarka nie obsługuje elementu wideo. Możesz <a href="montaz-szafy.mp4">pobrać film</a>.</p>
</video>
<!-- Brak linku do alternatywy medialnej -->
Problem: Osoba niewidoma nie jest w stanie zrozumieć procesu montażu, ponieważ wszystkie kluczowe informacje są przekazywane wyłącznie wizualnie, a dźwięk składa się tylko z muzyki. Nie ma ani audiodeskrypcji, ani pełnego opisu tekstowego, który mógłby wyjaśnić, co dzieje się na ekranie.
Przykład 2: Niewystarczająca audiodeskrypcja lub alternatywa
Wideo prezentuje wykład naukowy z wieloma wykresami i diagramami. Chociaż dostępna jest audiodeskrypcja, opisuje ona jedynie to, że „na ekranie pojawia się wykres”, nie wyjaśniając jego treści. Alternatywa medialna zawiera tylko transkrypcję dialogów, bez opisów wizualnych.
<video controls preload="metadata" width="640" height="360">
<source src="wyklad-naukowy.mp4" type="video/mp4">
<track kind="descriptions" srclang="pl" label="Audiodeskrypcja" src="wyklad-naukowy-ad-niewystarczajaca.vtt">
<p>Twoja przeglądarka nie obsługuje elementu wideo. Możesz <a href="wyklad-naukowy.mp4">pobrać film</a> lub zapoznać się z <a href="alternatywa-wyklad-niewystarczajaca.html">alternatywą tekstową</a>.</p>
</video>
WEBVTT
1
00:00:10.000 -- 00:00:12.000
[Opis: Na ekranie pojawia się wykres.]
2
00:00:25.000 -- 00:00:27.000
[Opis: Slajd zmienia się na nowy wykres.]
Problem: Audiodeskrypcja jest zbyt ogólna i nie dostarcza kluczowych informacji z wykresów. Użytkownik niewidomy wie, że jest wykres, ale nie wie, co on przedstawia. Podobnie, alternatywa tekstowa bez opisów wizualnych nie spełnia wymagań, ponieważ nie przekazuje wszystkich informacji zawartych w medium.
Najlepsze praktyki i typowe pułapki
Zapewnienie skutecznej audiodeskrypcji lub alternatywy medialnej wymaga czegoś więcej niż tylko technicznej implementacji. Poniżej przedstawiamy najlepsze praktyki i typowe błędy, których należy unikać.
Najlepsze praktyki
- Projektowanie z myślą o dostępności od samego początku: Planuj audiodeskrypcję już na etapie produkcji wideo. Możliwe jest wtedy celowe pozostawienie naturalnych pauz na opis lub nawet włączenie opisu wizualnego w główną narrację, jeśli to możliwe i nie zakłóca głównego przekazu.
- Jakość audiodeskrypcji:
- Zwięzłość i jasność: Opisy powinny być krótkie, rzeczowe i zrozumiałe. Unikaj zbędnych słów.
- Obiektywność: Opisuj to, co jest widoczne, a nie interpretuj.
- Adekwatność: Opisuj tylko te elementy wizualne, które są kluczowe dla zrozumienia treści lub kontekstu.
- Profesjonalny lektor: Głos lektora powinien być wyraźny, spokojny i dobrze zmodulowany, aby nie konkurował z główną ścieżką audio.
- Kompleksowość alternatywy medialnej: Jeśli decydujesz się na alternatywę medialną, upewnij się, że jest ona naprawdę kompleksowa. Musi zawierać transkrypcję wszystkich dialogów i dźwięków (jak napisy dla niesłyszących), ale także pełny i szczegółowy opis wszystkich istotnych informacji wizualnych.
- Widoczność i dostępność opcji: Opcje włączenia audiodeskrypcji lub link do alternatywy medialnej muszą być łatwo dostępne i widoczne dla użytkowników. Standardowe ikony lub czytelne linki tekstowe są preferowane.
- Testowanie z użytkownikami: Zawsze testuj swoje rozwiązania z rzeczywistymi użytkownikami niewidomymi lub niedowidzącymi, aby upewnić się, że audiodeskrypcja lub alternatywa medialna faktycznie spełnia ich potrzeby.
- Użycie odpowiednich technologii: Wybieraj odtwarzacze wideo i narzędzia, które natywnie wspierają audiodeskrypcję lub pozwalają na łatwe jej zintegrowanie.
Typowe pułapki
- Brak audiodeskrypcji/alternatywy: Najczęstszy błąd. Wielu twórców treści pomija ten element, ignorując potrzeby osób z niepełnosprawnościami wzroku.
- Niewystarczająca audiodeskrypcja: Dostarczenie audiodeskrypcji, która jest zbyt krótka, zbyt ogólna lub pomija kluczowe informacje wizualne. Na przykład, opisanie „na ekranie pojawia się wykres”, zamiast „Na ekranie wykres przedstawia wzrost sprzedaży o 20% w drugim kwartale”.
- Alternatywa medialna jako sam transkrypt: Udostępnianie samego transkryptu dialogów jako alternatywy medialnej jest niewystarczające. Musi on zawierać także pełne opisy wizualne.
- Niewidoczne lub trudne do znalezienia opcje: Ukrywanie przycisku audiodeskrypcji głęboko w menu odtwarzacza lub umieszczanie linku do alternatywy medialnej w mało widocznym miejscu sprawia, że jest ona praktycznie niedostępna.
- Automatycznie generowana audiodeskrypcja/transkrypcja: Chociaż technologie AI są coraz lepsze, automatycznie generowane opisy często są niedokładne, nieprecyzyjne lub pomijają niuanse, które są kluczowe dla zrozumienia. Zawsze wymagana jest edycja i weryfikacja przez człowieka.
- Brak synchronizacji: Słaba synchronizacja audiodeskrypcji z wydarzeniami wizualnymi może być dezorientująca i bezużyteczna.
Przestrzeganie tych wytycznych i unikanie typowych pułapek pomoże w tworzeniu bardziej dostępnych i inkluzywnych treści multimedialnych dla wszystkich użytkowników.
Przykład 1: Wideo bez audiodeskrypcji lub alternatywy medialnej
Wideo przedstawia skomplikowany proces montażu mebla, ale jedynym dźwiękiem jest muzyka w tle. Instrukcje są pokazywane wizualnie, bez żadnego opisu werbalnego. Brak audiodeskrypcji lub alternatywy medialnej sprawia, że film jest bezużyteczny dla osób niewidomych.
<h3>Montaż szafy PAX – Szybki samouczek</h3>
<video controls preload="metadata" width="640" height="360">
<source src="montaz-szafy.mp4" type="video/mp4">
<!-- Brak ścieżki audiodeskrypcji -->
<p>Twoja przeglądarka nie obsługuje elementu wideo. Możesz <a href="montaz-szafy.mp4">pobrać film</a>.</p>
</video>
<!-- Brak linku do alternatywy medialnej -->Problem: Osoba niewidoma nie jest w stanie zrozumieć procesu montażu, ponieważ wszystkie kluczowe informacje są przekazywane wyłącznie wizualnie, a dźwięk składa się tylko z muzyki. Nie ma ani audiodeskrypcji, ani pełnego opisu tekstowego, który mógłby wyjaśnić, co dzieje się na ekranie.
Przykład 2: Niewystarczająca audiodeskrypcja lub alternatywa
Wideo prezentuje wykład naukowy z wieloma wykresami i diagramami. Chociaż dostępna jest audiodeskrypcja, opisuje ona jedynie to, że „na ekranie pojawia się wykres”, nie wyjaśniając jego treści. Alternatywa medialna zawiera tylko transkrypcję dialogów, bez opisów wizualnych.
<video controls preload="metadata" width="640" height="360">
<source src="wyklad-naukowy.mp4" type="video/mp4">
<track kind="descriptions" srclang="pl" label="Audiodeskrypcja" src="wyklad-naukowy-ad-niewystarczajaca.vtt">
<p>Twoja przeglądarka nie obsługuje elementu wideo. Możesz <a href="wyklad-naukowy.mp4">pobrać film</a> lub zapoznać się z <a href="alternatywa-wyklad-niewystarczajaca.html">alternatywą tekstową</a>.</p>
</video>WEBVTT
1
00:00:10.000 -- 00:00:12.000
[Opis: Na ekranie pojawia się wykres.]
2
00:00:25.000 -- 00:00:27.000
[Opis: Slajd zmienia się na nowy wykres.]
Problem: Audiodeskrypcja jest zbyt ogólna i nie dostarcza kluczowych informacji z wykresów. Użytkownik niewidomy wie, że jest wykres, ale nie wie, co on przedstawia. Podobnie, alternatywa tekstowa bez opisów wizualnych nie spełnia wymagań, ponieważ nie przekazuje wszystkich informacji zawartych w medium.
Najlepsze praktyki i typowe pułapki
Zapewnienie skutecznej audiodeskrypcji lub alternatywy medialnej wymaga czegoś więcej niż tylko technicznej implementacji. Poniżej przedstawiamy najlepsze praktyki i typowe błędy, których należy unikać.
Najlepsze praktyki
- Projektowanie z myślą o dostępności od samego początku: Planuj audiodeskrypcję już na etapie produkcji wideo. Możliwe jest wtedy celowe pozostawienie naturalnych pauz na opis lub nawet włączenie opisu wizualnego w główną narrację, jeśli to możliwe i nie zakłóca głównego przekazu.
- Jakość audiodeskrypcji:
- Zwięzłość i jasność: Opisy powinny być krótkie, rzeczowe i zrozumiałe. Unikaj zbędnych słów.
- Obiektywność: Opisuj to, co jest widoczne, a nie interpretuj.
- Adekwatność: Opisuj tylko te elementy wizualne, które są kluczowe dla zrozumienia treści lub kontekstu.
- Profesjonalny lektor: Głos lektora powinien być wyraźny, spokojny i dobrze zmodulowany, aby nie konkurował z główną ścieżką audio.
- Kompleksowość alternatywy medialnej: Jeśli decydujesz się na alternatywę medialną, upewnij się, że jest ona naprawdę kompleksowa. Musi zawierać transkrypcję wszystkich dialogów i dźwięków (jak napisy dla niesłyszących), ale także pełny i szczegółowy opis wszystkich istotnych informacji wizualnych.
- Widoczność i dostępność opcji: Opcje włączenia audiodeskrypcji lub link do alternatywy medialnej muszą być łatwo dostępne i widoczne dla użytkowników. Standardowe ikony lub czytelne linki tekstowe są preferowane.
- Testowanie z użytkownikami: Zawsze testuj swoje rozwiązania z rzeczywistymi użytkownikami niewidomymi lub niedowidzącymi, aby upewnić się, że audiodeskrypcja lub alternatywa medialna faktycznie spełnia ich potrzeby.
- Użycie odpowiednich technologii: Wybieraj odtwarzacze wideo i narzędzia, które natywnie wspierają audiodeskrypcję lub pozwalają na łatwe jej zintegrowanie.
Typowe pułapki
- Brak audiodeskrypcji/alternatywy: Najczęstszy błąd. Wielu twórców treści pomija ten element, ignorując potrzeby osób z niepełnosprawnościami wzroku.
- Niewystarczająca audiodeskrypcja: Dostarczenie audiodeskrypcji, która jest zbyt krótka, zbyt ogólna lub pomija kluczowe informacje wizualne. Na przykład, opisanie „na ekranie pojawia się wykres”, zamiast „Na ekranie wykres przedstawia wzrost sprzedaży o 20% w drugim kwartale”.
- Alternatywa medialna jako sam transkrypt: Udostępnianie samego transkryptu dialogów jako alternatywy medialnej jest niewystarczające. Musi on zawierać także pełne opisy wizualne.
- Niewidoczne lub trudne do znalezienia opcje: Ukrywanie przycisku audiodeskrypcji głęboko w menu odtwarzacza lub umieszczanie linku do alternatywy medialnej w mało widocznym miejscu sprawia, że jest ona praktycznie niedostępna.
- Automatycznie generowana audiodeskrypcja/transkrypcja: Chociaż technologie AI są coraz lepsze, automatycznie generowane opisy często są niedokładne, nieprecyzyjne lub pomijają niuanse, które są kluczowe dla zrozumienia. Zawsze wymagana jest edycja i weryfikacja przez człowieka.
- Brak synchronizacji: Słaba synchronizacja audiodeskrypcji z wydarzeniami wizualnymi może być dezorientująca i bezużyteczna.
Przestrzeganie tych wytycznych i unikanie typowych pułapek pomoże w tworzeniu bardziej dostępnych i inkluzywnych treści multimedialnych dla wszystkich użytkowników.